Misschien leuk om te vertellen:
Eén van mij alternatieve hobby's is dat ik nog wel eens met Commodore-computers werk, vooral de C64, maar incidenteel ook de C128 en Amiga. Eén van de grote problemen daar is dat de voedingen het aan het begeven zijn: De voeding van een Commodore 64 bevat een LM7805 lineaire spanningsregelaar. De voeding is in giethars gegoten en zo moet de warmte via de wand van de voeding aan de omgeving afgegeven worden. De voeding kan officieel 1,5A op 5V leveren en die wordt gemaakt uit 9V wisselspanning. Na de trafo zit een gelijkrichter en de LM7805. Vanwege dat het een lineaire regelaar is, Hoe meer stroom je trekt hoe meer warmte de LM7805 produceert en dit leidt tot oververhitting van de LM7805. Een cartridge of ander randapparaat kan al zorgen dat de C64 zijn 1,5A overstijgt. Omdat de netspanning tegenwoordig 230V i.p.v. 220V is heb je ook op die manier extra warmte en is de officiële 1,5A waarschijnlijk al niet meer juist. Het probleem was reeds in de jaren '80 bekend, maar de LM7805 slijt langzaam en begint steeds slechter te regelen waardoor langzaam maar zeker de spanning stijgt. Op een bepaald moment stijgt de spanning boven de 6V en wordt de Commodore 64 vermoord door zijn eigen voeding. Vaak is dan gelukkig alleen het geheugen stuk, wat nog redelijk verkrijgbaar is en is reparatie nog mogelijk.
En andere bron van problemen zijn de diodes. Om de één of andere reden heeft de fabrikant van de voeding, het Duitse Ismet Tranformatoren, 1A diodes gebruikt voor de gelijkrichter. Voor een voeding die officieel 1,5A levert erg dubieus. Dat is een andere plek waar het vaak misgaat en bij diodes die het begeven krijgen de chips in de C64 dan wisselspanning te verduren, wat bijzonder veel schade veroorzaakt.
De 4700uF elco is eigenlijk altijd in orde, elco's uit de jaren '80 doen het wat dat betreft een stuk beter dan die van eind jaren '90.
Kortom, met die oude voedingen wil je eigenlijk niet meer werken. Ze zijn voor moderne normen ook minimaal beveiligd (enkel een zekering aan netspanningszijde) en zouden als ze vandaag verkocht worden waarschijnlijk direct uit de handel gehaald worden. Chinese rommel is er heilig bij.
Je kunt twee dingen doen:
- Een nieuwe voeding bouwen
- De oude voeding upgraden
Ik heb ervaring met beiden. Ik gebruik voor mijn C64 een eigen voeding die ik gebouwd heb uit een 20W geschakelde voeding voor de 5V-lijn en een 15VA transformator voor de 9V-lijn.
Als je de ouding voeding upgrade, verwijder je gewoon de printplaat met diodes, elco en spanningsregelaar en stop je er een nieuwe in met een geschakelde spanningsregelaar. Je kunt op Ebay in China kant en klaar printjes kopen met gelijkrichter, elco en LM2576 spanningsregelaar á 2 euro per stuk inclusief bezorging en die er in stoppen. Dat maakt de voeding zowel een stuk efficiënter als dat je meer stoom kunt leveren, alle energie die niet meer in warmte omgezet wordt kan nu voor de C64 aangewend worden.
Het is een prima en hele verstandige ingreep, maar op internetforums zijn er altijd wijsneuzen die erop moeten wijzen dat geschakelde voedingen en spanningsregelaars rimpelspanningen kunnen genereren. Nu is het helemaal waar dat rimpelspanningen in beginsel ongewenst zijn.
Maar... in de Commodore 64 zitten chips die op hoge snelheid schakelen (de kloksnelheid is 985KHz) en zo'n chip verbruikt de meeste energie tijdens een klokovergang. Met de voeding die aan een snoer van 2 meter afstand zit, veroorzaakt dat een rimpel in de C64. Dat is geen enkel probleem, de hardware is erop gebouwd. Voor het genereren van het analoge videosignaal wordt in de Commodore 64 een aparte ruisarme 12V en tweede 5V gegenereerd vanuit de 9V wisselspanning, dus enige rimpel heeft daar geen invloed op.
Maar nu komt het: Om te voorkomen dat die rimpel uit de C64 ontsnapt en het voedingssnoer als zendantenne gaat gebruiken zit achter de stroomconnector een LC-filter. En filter werkt in twee richtingen: rimpels gemaakt in de C64 komen er sterk verzwakt uit en rimpels gemaakt in de voeding bereiken slechts sterk verzwakt de C64. Een beetje rimpel die de voeding genereert is dus geen enkel probleem. Alles met mate natuurlijk, maar je kunt rustig een geschakelde voeding of -spanningsregelaar inzetten.
Voor analoge toepassingen is een geschakelde regelaar gevolgd door een lineaire regelaar inderdaad een goed idee. Een andere aanpak die je kunt doen is een meertraps LC-filter inzetten. Een tweetraps LC-filter kan zo al 90dB aan rimpel uitfilteren. Als je 3 trappen inzet dan kun je het wel als volledig schoon beschouwen.
Edited by Zuppelan, 14 July 2017 - 17:59.